عوارض جانبی دارو یا آلرژی؟ چگونه تفاوت این دو را تشخیص دهیم؟

عوارض جانبی دارو یک علامت ناخواسته و غیرقابل پیش­بینی است که در اثر درمان پزشکی ایجاد می ­شود. همه داروها از جمله داروهای تجویزی پزشکان، داروهای بدون نسخه و مکمل‌ها می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند. داروهای گیاهی که معمولا ترکیبی از چند گیاه هستند نیز ممکن است دارای عوارض مختلفی باشند اما تاثیرات آن‌ها به دلیل طبیعی بودنشان کمتر خواهد بود. هر ساله بیماران زیادی به دلیل مشکلات به وجود آمده به واسطه مصرف داروهای گوناگون در بیمارستان بستری می‌شوند. با این حال بیشتر عوارض‌های جانبی قابل درمان هستند، اما برخی از آن‌ها بسیار جدی بوده و حتی ممکن است باعث مرگ شوند. برای شناخت بیشتر عوارض جانبی داروها با ما در مجله  وطن دراگ همراه باشید.

عوارض جانبی دارو در داروهای مختلف به چه صورتی است

همه داروها می­ توانند عوارض جانبی ناخواسته ایجاد کنند. به عنوان مثال، برخی از آنتی بیوتیک­ ها می­ توانند باعث ایجاد واکنش ­های آلرژیک در حدود پنج درصد از افراد شوند. بثورات پوستی یک واکنش شایع است. اما، همیشه این کار آسانی نیست که بگوییم این واکنش ناشی از مصرف دارو است. تداخل بین داروهای دیگری که فرد ممکن است مصرف کند، یک عارضه بسیار خطرناک دیگر است. تداخل می­ تواند بین داروهای تجویزی، بدون نسخه و داروهای مکمل اتفاق بیفتد؛ بنابراین بهتر است هنگام مصرف هر نوع قرصی با پزشک خود مشورت کرده و در رابطه با تداخل داروی تجویز شده با سایر داروهای خود تحقیق کنید در غیر این صورت در موارد حاد، امکان به وجود آمدن مشکلات جدی و خطرناک بالا است.

بر اساس تحقیقات انجام شده، حدود ۶۰ درصد مردم جهان حداقل یک بار در سال از داروهای مکمل استفاده می‌کنند. بسیاری از افراد بر این باورند که با مصرف داروهای مکمل از امنیت بیشتری برخوردار هستند زیرا از منابع طبیعی تأمین می­ شوند، اما این باور همیشه درست نیست. برخی داروهای گیاهی مانند داروهای شیمیایی بر روی بدن تاثیر می‌گذارند و ممکن است عوارض جانبی ناخواسته‌ای نیز ایجاد کنند. در زیر برخی از نمونه‌های داروهای مکمل شیمیایی را معرفی کرده‌ایم:

• اکیناسه : بیش از ۲۰ نوع واکنش مختلف گزارش شده که برخی از آن‌ها شامل حملات آسم، کهیر، تورم، درد عضلات و ناراحتی­ های دستگاه گوارش است.
• گل سرخ : زنان باردار نباید از این گیاه استفاده کنند، زیرا این امر می‌تواند باعث انقباضات رحمی شود.

آیا استفاده الکل در زمان مصرف داروها می ­تواند عوارض جانبی ایجاد کند

 

 

نوشیدن الکل با برخی دارو ها می‌تواند عوارض جانبی ناخواسته و گاهی خطرناک ایجاد کند. به عنوان مثال الکل در هنگام مصرف با برخی آنتی هیستامین­ ها، داروهای ضد افسردگی، قرص خواب یا داروهای اضطراب می­ تواند باعث خواب آلودگی یا سرگیجه شود. الکل می‌تواند بر داروهای فشار خون بالا و بیماری های دیگر تأثیر بگذارد و برخی از داروهای مسکن نیز می ­توانند تحت تأثیر الکل قرار بگیرند. برخی از آنتی بیوتیک­ ها با الکل تاثیر منفی خواهند داشت و بعضی دیگر می­ توانند یک واکنش شدید ایجاد کنند. علائم این بیماری می ­تواند شامل ناراحتی معده، برافروختگی پوست، سردرد، ضربان قلب سریع یا نامنظم، خواب آلودگی یا سرگیجه باشد. به یاد داشته باشید که الکل می‌تواند چندین ساعت در سیستم بدن شما بماند، بنابراین مهم است بدانید که فعل و انفعالات ممکن است مدت‌ها پس از آخرین نوشیدن رخ دهند.

 چگونه آلرژی را از عوارض جانبی دارو تشخیص دهیم

پیش‌تر با مفهوم عوارض جانبی آشنا شدید از این رو بهتر است درک درستی از آلرژی نیز پیدا کنید تا بتوانید این دو را به راحتی از یکدیگر جدا نمایید. آکادمی آلرژی، آسم و ایمونولوژی آمریکا در مقاله‌ای آورده است که آلرژی به واکنش سیستم دفاعی بدن به ماده‌ای خارجی گفته می‌شود و در مواردی ممکن است بسیار خطرناک باشد.

در مقابل، بسیاری از واکنش ­های ناشی از اثر جانبی داروها آزار دهنده‌اند اما جدی نیستند. علائم آن­ ها اغلب خفیف است، مانند سوزش معده یا خواب آلودگی و پس از قطع مصرف دارو ناپدید می­ شوند. بیشتر آلرژی­ های دارویی به درمان پاسخ می­ دهند، اما شما باید آن­ ها را جدی بگیرید و در جهت رفع آن­ ها سریع اقدام کنید. عمده‌ی تفاوت این دو مورد آن است که واکنش‌های آلرژیک به وسیله‌ی سیستم ایمنی بدن به وجود می‌آیند در صورتی که در ایجاد عوارض جانبی این سیستم نقشی ندارد.

کدام عوارض جانبی دارو ها رایج‌تر هستند؟

همانطور که گفته شد برخلاف آلرژی، عوارض جانبی سیستم ایمنی بدن را درگیر نمی­ کند. برخی از پزشکان معتقدند که با توجه به فایده‌ای که دارو بر سلامتی فرد می­ گذارد، خطر اثر جانبی دارو بارها و بارها کاهش می­ یابد. برای مثال اگر پس از مصرف دارویی که نجات دهنده جان شما است صبح‌ها کمی احساس تهوع داشته باشید، احتمالاً ارزش آن را دارد که آن را استفاده کنید. عوارض جانبی احتمالی داروها را می‌توانید روی برچسب دارو مشاهده نمایید. برخی از این عوارض شامل موارد زیر است:

• حالت تهوع
• اسهال
• یبوست
• استفراغ
• کبودی
• خستگی
• سبکی

علائم متداول آلرژی به دارو

 

 

علائم آلرژی به دارو برخلاف عوارض جانبی دارو معمولا همان اولین باری که دارو را مصرف می ­کنید رخ می‌دهد و یا گاهی با گذشت زمان ممکن است ایجاد ‌شود. از جمله علائم شایع آلرژی به دارو عبارتند از:

• کهیر
• خارش پوست یا چشم
• بثورات پوستی
• تورم لب، زبان یا صورت
• خس خس سینه
• آنافیلاکسی نیز یک واکنش آلرژیک شدید و خطرناک برای انسان است.

آیا باید کمک پزشکی دریافت کنم؟

اگر مشکلی در تنفس یا آنافیلاکسی شدید دارید، به درمانگاه مراجعه کنید یا با شماره ۱۱۵ تماس بگیرید. این­ موارد شرایط بالقوه تهدید کننده زندگی انسان است. معمولا با داروی تجویزی توسط پزشک علائم آلرژیک به سرعت از بین می‌روند اما شما باید آن‌ها را جدی بگیرید و سریعا اقدام کنید. اگر پاسخ بدنتان به یک داروی تجویزی، طبیعی یا درست نبود، با پزشک خود تماس بگیرید. عوارض جانبی دارو ممکن است موقتی باشد، تا زمانی که بدن شما به این دارو عادت کند یا ممکن است پزشک شما تشخیص دهد که شما به شکل دیگری از درمان نیاز دارید.

نتیجه ­گیری

در پایان لازم است پزشکان و کادر درمانی تفاوت­ های آلرژی و اثر جانبی دارو را به بیماران توضیح دهند و این نکته بسیار حائز اهمیت است که در زمان تجویز دارو دقیقاً توضیح دهند که هنگام مصرف دارو چه اتفاقی احتمال دارد رخ دهد. ممکن است عوارض جانبی بخصوص درمورد داروهای خاص، معمول و مورد انتظار باشد. با این حال مهم است که بدانیم این عوارض جانبی ،آلرژی نیستند و این دو از هم تشخیص داده شوند.

 

نوشته شده توسط : یگانه