رابطه افسردگی و کمبود ویتامین D در سالمندان

با اینکه افسردگی در سالمندان تا حدی به تنهایی و عدم درک نیاز های عاطفی سالمندان از سوی جوانان و فرزندان برمی گردد، اما می‌تواند دلایل بیولوژیکی نیز داشته باشد. تحقیقات دانشمندان ارتباط میان ویتامین دی و افسردگی را به اثبات رسانده است. از سوی دیگر کمبود ویتامین‌ها و املاح معدنی در سالمندان نسبت به جوانان بسیار شایع‌تر است. از همین رو می‌توان به افزایش احتمال افسردگی در سالمندان به دلیل کمبود ویتامین D پی برد. اما قضیه به همین سادگی نیست.

چرا کمبود ویتامین D در سالمندان باعث افسردگی می‌شود؟

متاسفانه کمبود ویتامین دی در سراسر جهان بسیار شایع است. یکی از عملکردهای ویتامین دی محافظت از مغز به خصوص در برابر عوارض پیری است. بنابراین عجیب نیست اگر بگوییم این ویتامین می‌تواند نقش مهمی در افسردگی سالمندان داشته باشد.

اما اگر بخواهیم دقیق‌تر به نقش ویتامین D در مغز بپردازیم باید بگوییم تعداد زیادی از گیرنده‌های ویتامین دی در بخش هیپوکامپوس مغز قرار دارند. هیپوکامپوس در واقع همان قسمتی از مغز است که به افسردگی ربط دارد. بنابراین وقتی ویتامین دی مصرف می‌شود، به دلیل فعال شدن گیرنده‌های این ماده که در هیپوکامپوس قرار دارند، جریان خون به این بخش از مغز افزایش یافته و به همین دلیل خون رسانی به بخشی که مرتبط با افسردگی است به طور مطلوبی انجام می‌گیرد. دلیل اصلی ارتباط مصرف ویتامین D با افسردگی نیز همین است.

به همین طریق در صورتی که به بدن ویتامین دی کافی نرسد، این گیرنده‌ها به مقدار کافی کار نمی‌کنند و غیرفعال باقی می‌مانند. به دلیل عدم فعالیت گیرنده‌های این بخش از مغز، هیپوکامپوس در واقع فعالیت بسیار کمی خواهد داشت (یا شاید اصلاً فعالیت نداشته باشد) و در نتیجه افسردگی بروز می‌کند. همانطور که گفته شد، هیپوکامپوس مغز به افسردگی ربط دارد.

خوشبختانه با همین ساز و کار می‌توان افسردگی را نیز درمان کرد؛ یعنی با افزایش خونرسانی به هیپوکامپوس با مصرف ویتامین D، باعث فعال شدن این بخش از مغز شد.

علائم کمبود ویتامین D در سالمندان

 

 

طبق یافته‌های محققان نیمی از سالمندان به کمبود ویتامین D دچارند. این آمار با توجه به عوارض شدید و ناگواری که کمبود ویتامین دی برای سالمندان به همراه دارد می‌تواند بسیار تکان دهنده باشد. از جمله این عوارض می‌توان به مشکلات عضلانی که یکی از نشانه های بروز بیماری ام اس می باشد، پوکی استخوان ، افزایش فشار خون و اختلال خواب اشاره کرد. علاوه بر این کمبود ویتامین D باعث بروز مشکلات ذهنی و روانی نیز می شود.

اما از کجا بدانیم خودمان یا پدر و مادرمان به کمبود ویتامین D مبتلا هستیم؟ به دنبال علائم مشکلاتی که نام بردیم در خودتان باشید. اگر دائماً احساس خستگی می‌کنید، دردهای استخوانی و ضعف ماهیچه‌ای دارید ممکن است ناشی از کمبود این ویتامین در بدنتان باشد. کمبود ویتامین دی اثراتی نیز بر روحیه و خلق و خوی افراد دارد؛ برای مثال احساس افسردگی یا ناامیدی، عصبانیت و تندخویی، همگی می‌توانند نشانه‌هایی باشند که شما را به فکر فرو ببرند.

توصیه می‌شود افراد بالای ۵۰ سال تحت نظر پزشک باشند و هر سال از نظر کمبود ویتامین‌ها و سایر عوامل مهم برای این سنین بررسی شوند تا مشکلات ایشان به سرعت کشف و توسط پزشک رفع شود.

پیشگیری و درمان افسردگی با ویتامین D

 

 

همان طور که گفته شد، ویتامین دی نه تنها در پیشگیری از افسردگی نقش مهمی دارد بلکه حتی برای درمان آن نیز مفید تشخیص داده شده است.

تحقیقات نشان می‌دهد که میزان افسردگی در سالمندان با مصرف فقط ۸ هفته مکمل ویتامین D به اندازه قابل توجهی کاهش یافته است. در واقع با مصرف مکمل‌های ویتامین دی، عوارض و علائم افسردگی در بیماران نیز بهبود پیدا کرده است. این بهبودی در حدی تشخیص داده شده است با داروهای ضد افسردگی قابل مقایسه است.

به علاوه، اشخاص و سالمندانی که علائمی از افسردگی را نشان نمی‌دهند می‌توانند با مصرف غذاهای حاوی ویتامین D، با قرار گرفتن در نور آفتاب یا با مصرف مکمل‌های غذایی از بروز این بیماری روحی پیشگیری کنند.

منابع غذایی مهم ویتامین دی

برای اینکه ویتامین D مورد نیاز بدن خود را تأمین کنید کافی است غذاهایی مانند زرده تخم مرغ، ماهی و روغن ماهی، خاویار، آب پرتقال، هم‌چنین پنیر و شیر غنی شده با ویتامین دی و قارچ و حبوبات را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

یکی دیگر از منابع مهم تأمین ویتامین دی نور آفتاب است. توصیه می‌شود روزی ۱۵ دقیقه ساق دست خود را در معرض نور آفتاب قرار دهید. بهترین ساعت برای این کار صبح یا بعد از ظهر است که اشعه مضر خورشید کمتر باشد.

ویتامین دی را هم‌چنین می‌توان از مکمل‌های غذایی  البته با تجویز پزشک ، به دست آورد. خوشبختانه قیمت مکمل‌های ویتامین D بالا نیستند و به راحتی می‌توانند در دسترس همگان قرار بگیرند.

جمع بندی

به طور کلی تحقیقات زیادی توسط سازمان سلامت جهانی (WHO) و محققان دیگر سراسر جهان در زمینه ارتباط میان افسردگی و کمبود ویتامین D در سالمندی انجام شده که یکی از برجسته‌ترین آن‌ها تحقیق خانم علوی از دانشگاه علوم پزشکی کاشان بوده است. این تحقیق نشان می‌دهد مصرف مکمل ویتامین D میزان افسردگی سالمندان را که به GDS معروف است تا حد زیادی کاهش می‌دهد. تحقیقات ایشان و همکارانشان حتی نشان می‌دهد مصرف ویتامین دی می‌تواند مزایایی بیش از رفع افسردگی برای سالمندان به همراه داشته باشد.

 

نوشته شده توسط : وحید