چگونه زایمان طبیعی بدون درد داشته باشیم؟

 

امروزه بسیاری از زنان ایرانی از درد زایمان وحشت دارند به همین دلیل آمار استفاده از روش سزارین به شدت بالاست، این در حالی است که هم متخصصان این حوزه و هم خود خانم ها می­ دانند که عمل سزارین در دراز مدت آسیب های جبران ناپذیری را به مادر و کودک وارد می­ کند. در چند دهه اخیر روش زایمان طبیعی بدون درد در کشورهایی مانند آمریکا در حال انجام است.زایمان طبیعی بدون درد به طور کلی به دو دسته دارویی و غیر دارویی تقسیم می­ شود.

• روش‌های غیردارویی عبارت است از روش روانی، ماساژ، تمرکز، استفاده از هیپنوتیزم، زایمان در آب، حضور همسر، انرژی درمانی و …
• روش­ های دارویی شامل سیدتیو (sedative) ، بی حسی موضعی، استنشاق گاز انتونوکس و رژیونال است. روش رژیونال هم به نوبه خود شامل سه روش بلوک پودندال، اسپاینال و در نهایت زایمان اپیدورال است.

زایمان اپیدورال در حال حاضر شایع ترین روش زایمان طبیعی بدون درد و برای بسیاری ازخانم ها با وضعیت­ های جسمی مختلف، مناسب است. در ادامه به نحوه انجام کار، مزایا و معایب آن می­ پردازیم.

نحوه انجام کار:

 

 

در روش اپیدورال به کمک یک سوزن استاندارد، داروی بیهوشی، بین مهره­ های ستون فقرات تزریق می­ شود. در زایمان اپیدورال از ورود دارو به مایع مغزی نخاعی جلوگیری شده و مقدار داروی بیهوشی بین ۲۰ تا ۳۰ سی سی است.

کسانی که از درد همین سوزن هم نگران هستند، باید بدانند که قبل از تزریق این دارو، پوست ناحیه مربوطه با یک تزریق کوچکتر بی­ حس می­ شود و به همین دلیل تقریباً هیچ دردی را حس نخواهند کرد. بعد از ورود سوزن، لوله بسیار نازکی به نام کاتتر را از درون آن وارد بدن می­ کنند و بعد سوزن را خارج می­ کنند.

هنگام تزریق بی ­حسی، بیمار باید در حالت نشسته یا درازکش بر روی یکی از شانه­ های خود باشد. بهترین حالت برای بیمار در هنگام تزریق دارو این است که مهره‌های کمر خود را به شکل حرف C در بیاورد. در واقع باید قسمت پایین کمر را به طرف خارج و شانه خود را به سمت داخل و چانه را به سینه بچسباند. این کار هم در حالت نشسته و هم در حالت خوابیده به پهلو قابل انجام است.

برخی از پزشکان بهترین زمان شروع اپیدورال را از همان آغاز دردهای انقباضی می دانند اما برخی آن را زمانی تجویز می کنند که درد به حالت پایدار رسیده و زایمان طبیعی، قطعی باشد. پزشکانی هم هستند که برای شروع اپیدورال منتظر باز شدن دهانه رحم به اندازه ۵ سانتیمتر یا بیشتر می مانند. در هر حال بعد از بی حسی و زایمان، بیمار باید تا مدتی در حالت درازکش باشد و فقط با اجازه پزشک می­ تواند بنشیند یا راه برود.

مزایای روش زایمان طبیعی بدون درد

 

• کاهش و از بین رفتن درد در بیش از ۹۰ درصد افراد
• کاهش فشار خون
• تسریع درد زایمان و در نتیجه کاهش استرس
• اکسیژن رسانی بیشتر به کودک
• درک لحظه به دنیا آمدن کودک توسط مادر
• در صورت نیاز فوری به سزارین، دیگر نیازی به بی هوشی عمومی نیست و از طریق کاتتر اپیدورال، محل عمل سزارین بی حس شده و کار برش شکم مادر به راحتی انجام می­ شود.
• کاملاً به هوش هستید و عوارض بیهوشی متوجه شما و نوزادتان نخواهد بود.
• امروزه داروهای بی حسی، پیشرفته‌تر از گذشته هستند و بسیار دقیق‌تر عمل می کنند. به طوری که ممکن است متوجه شوید که پاهایتان حس دارد.

عوارض روش زایمان طبیعی بدون درد برای مادر

• در صورت برخورد سوزن اپیدورال به کیسه اطراف ستون فقرات و نشت مایع آن، بیمار دچار سردرد شدید می شود.
• در برخی از خانمهای باردار به دلیل ویژگی خاص بدن آنها، ممکن است داروی بی حسی اثر نکند و فقط بخشی از شکم بی حس شود. در چنین شرایطی متخصص بی هوشی باید دوز دارو را افزایش دهد ولی این کار ممکن است اثراتی سوء برای بچه داشته باشد.
• احتمال اینکه فرد نیاز به فورسپس یا ونتوز برای خروج نوزاد پیدا کند بیشتر می شود چون در اثر کاهش درد یک نوع تنبلی و بی خیالی در مادر ایجاد می شود و دیگر عجله‌ای برای زایمان نخواهد داشت.
• لرزش و خارش
• بروز تب، احساس ضعف و سنگینی در پای بیمار
• کاهش توانایی در برخی از افراد برای رفتن به دستشویی و لزوم استفاده از سوند

عوارض مربوط به نوزادان در روش اپیدورال

• کاهش ضربان قلب جنین برای مدتی کوتاه. در ثلث موارد، حدود ۱۵ دقیقه بعد از تزریق ماده بی­ حسی، ضربان قلب نوزاد کاهش می یابد که ممکن است با تغییر شکل یا بدون آن باشد. این تغییر گذرا است و بیش از ۵ دقیقه نباید طول بکشد.
• اختلال در رفتار جنین. متخصص بیهوشی باید دوز مواد بی حس کننده را طوری تنظیم کند که اختلال رفتاری در جنین رخ ندهد. با پیشرفت‌های امروز، در مواردی عمل اپیدورال حتی باعث بهبود رفتار جنین هم شده است.

مراقبت و توصیه­ های لازم

• هر ۵ دقیقه باید فشار خون مادر چک شود تا فشار خون او دچارافت شدید نشود.
• تپش قلب نوزاد باید در ۳۰ دقیقه ابتدایی تزریق داروی بی حسی اپیدورال مرتباً بررسی شود.
• در لحظات خروج نوزاد باید پزشک مرتب به مادر توصیه کند که زور بیشتری وارد کند. به دلیل اینکه مادر دیگر درد زیادی حس نمی کند، تلاش زیادی نمی کند.

موارد منع انجام روش زایمان اپیدورال

• بیمارانی که داروهای ضد انعقاد خون مصرف می کنند یا مشکلات خونی دارند.
• فشار خون پایین
• درصد پایین پلاکت خون
• وجود عفونت در محل ورود سوزن اپیدورال
• وجود خطر خونریزی مغزی
• وجود آسیب در مهره­ های ستون فقرات

چه کسانی باید از روش اپیدورال استفاده کنند؟

• کسانی که بیماری‌های سیستماتیک دارند مانند بیماران قلبی و ریوی
• افرادی که دارای میگرن یا فشار خون متغیرهستند.
• خانم های بارداری که در هنگام وضع حمل، معده پُری دارند.

در مجموع باید گفت که علوم پزشکی در حوزه وضع حمل زنان در حال پیشرفت است و هر روشی، مزایا و معایب خود را دارد و شما باید در نهایت به توصیه پزشک خود عمل کنید و بهترین روش زایمان را انتخاب کنید.

 

نوشته شده توسط : فاطمه