با انواع دیابت و علائم آن آشنا شوید

زمانی‌ که چیزی می‌خورید دستگاه گوارش شما غذا را هضم کرده و تبدیل به مولکول‌ های قند یا همان گلوکز می‌کند. مولکول‌ های قند تولید شده از طریق معده وارد جریان خون شده و هورمونی به نام انسولین سبب می‌شود که آن‌ ها به انرژی تبدیل شده و مصرف شوند. قطع تولید انسولین در بدن یا کارکرد نامناسب آن بیماری دیابت را به‌دنبال دارد. در ادامه همراه ما باشید تا با انواع دیابت ، علائم و روش های پیشگیری از آن آشنا شوید.

هورمون انسولین

هورمون انسولین که وظیفه آزاد کردن انرژی مولکول ‌های قندی را به‌عهده دارد به‌عنوان مرکز کنترل متابولیسم بدن نیز شناخته شده و توسط سلول های بتا واقع در پانکراس یا همان لوزالمعده ترشح می‌ شود.زمانی ‌که بدن هورمون انسولین را به‌ اندازه کافی تولید نکند یا هورمون‌ های انسولین موجود در بدن کارایی لازم را نداشته باشند مولکول‌ های قند به انرژی تبدیل نشده و در خون تجمع می‌کنند. در این‌ صورت قند خون به‌ طور قابل‌ ملاحظه ‌ای افزایش یافته و با ادامه یافتن وضعیت مذکور به سیستم قلب و عروق، کلیه ‌ها، چشم و سلسله اعصاب آسیب وارد می‌شود.

دوره پنهان در انواع دیابت

زمانی‌ که قند خون شما از حالت طبیعی بیشتر بوده ولی در محدود بیماران ‌دیابتی قرار نگرفته و هیچ‌ یک از علائم بیماران دیابتی نیز در شما مشاهده نمی‌ شود، احتمال قرار گرفتن شما در دوره پنهان بیماری دیابت وجود دارد. تشخیص دیابت پنهان نقش قابل‌ توجهی در پیشگیری از ابتلا به بیماری دیابت و عوارض آن دارد.

پزشکان برای تشخیص این‌ که آیا شما در دوره پنهان بیماری دیابت قرار داشته یا به‌ طور کامل به آن مبتلا شده‌ اید از آزمایش قند خون ناشتا (FBS)  یا قند خون دوساعته (OGTT) کمک می‌ گیرند. این آزمایش عملکرد لوزالمعده (پانکراس) و میزان ترشح هورمون انسولین را مورد بررسی قرار می‌ دهد.

اگرچه آمار مرگ‌ و‌ میر ناشی از دیابت قابل توجه بوده اما این بیماری درمان‌ پذیر است و درصورت رعایت عوامل موثر در درمان، فرد دیابتی می‌تواند یک زندگی کاملا طبیعی را تجربه کند.

به طور کلی چهار نوع دیابت وجود دارد که شامل دیابت نوع یک، دیابت نوع دو، دیابت بارداری و دیابت با علل متفرقه می شود. از انواع دیابت با علل متفرقه می ‌توان به دیابت عصبی اشاره کرد.

دیابت نوع یک

یکی از انواع دیابت ، دیابت نوع یک است .در دیابت نوع یک که عموماً کودکان، نوجوانان یا به‌ طور کلی افراد زیر سن بیست سال به آن مبتلا می‌ شوند، پانکراس، توانایی تولید و ترشح هورمون انسولین را نداشته یا به میزان بسیار کمی از آن را تولید و ترشح می‌کند. حدودا ۵ درصد از مبتلایان به بیماری دیابت ، از دیابت نوع یک رنج می‌ برند. این دیابت بیشتر در سفید پوستان شایع بوده و میزان ابتلا به آن در زنان و مردان برابر است. پزشکان هنوز علت اصلی ابتلا به دیابت نوع یک را شناسایی نکرده‌ اند.

علائم ابتلا به دیابت نوع یک

 

همان ‌طور که پیش از این نیز اشاره کردیم تشخیص بیماری دیابت نوع یک از طریق اندازه گیری سطح قند خون صورت می پذیرد. از جمله علائم ابتلا به دیابت نوع یک می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تشنگی شدید
• خشکی دهان
• ادرار پی‌ در پی
• کاهش وزن غیرعادی
• گرسنگی شدید
• تاری دید
• مشکلات پوست
• بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در پا
•  خستگی و بی‌حالی

در حال حاضر هیچ راه حل شناخته شده ‌ای برای پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع یک وجود ندارد و مبتلایان به این بیماری درصورت نیاز باید همواره برای ادامه زندگی خود از انسولین استفاده کنند.

دیابت نوع دو یکی از شایع ترین انواع دیابت

دیابت نوع دو از انواع دیابت حدود ۹۰ درصد بیماران دیابتی را مبتلایان به دیابت نوع دو تشکیل می‌دهند. برخلاف مبتلایان به دیابت نوع یک که هورمون انسولین در بدن آن ‌ها وجود ندارد، بدن مبتلایان به بیماری دیابت نوع دو از هورمون انسولین برخوردار است اما این انسولین کارایی لازم را نداشته یا به اندازه کافی تولید نمی ‌شود.

علائم ابتلا به دیابت نوع دو

به‌ طور قطع انواع عوامل مانند سبک زندگی غلط، سابقه خانوادگی، بی‌ تحرکی و نبود فعالیت بدنی، اضافه وزن، نژاد و سن در ابتلا به دیابت نوع دو تاثیرگذار است. از جمله علائم ابتلا به دیابت نوع دو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تشنگی شدید
• تکرر ادرار
• تاری دید
• زود رنجی و تحریک پذیری
• بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست و پا
• خستگی زیاد و غیرقابل‌ توجیه

توصیه می‌شود افرادی که سن بالای ۴۰ سال دارند، از چاقی و اضافه وزن رنج می ‌برند و یا دارای سابقه خانوادگی دیابت ‌اند، هر سه سال یکبار تست دیابت دهند. به ‌علاوه مبتلایان به بیماری فشار خون بالا یا کلسترول بالا نیز باید برای این نوع دیابت آزمایش دهند.

دیابت بارداری

یکی‌ دیگر از انواع دیابت، دیابت بارداری است. این نوع دیابت عموما در زنان بارداری دیده می‌ شود که قبلا هرگز دیابت نداشته اما میزان قند خون آن‌ ها در دوران بارداری به‌ طور قابل‌ ملاحظه‌ ای افزایش می‌ یابد. دیابت بارداری عموماً در سه ماهه میانی و پایانی اتفاق افتاده و کنترل آن به رشد سالم کودک کمک زیادی می ‌کند.

عوامل ابتلا به دیابت بارداری

اگر در هنگام بارداری از اضافه وزن رنج می ‌برید، فشارخون بالا داشته، سنی بیشتر از ۳۰ سال دارید، در گذشته کودکی با وزن بیشتر از ۴ کیلوگرم به دنیا آورده‌ اید، پیش از این دیابت بارداری را تجربه کرده یا سابقه خانوادگی دارید، شما در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار دارید.

این نوع دیابت عموما پس از بارداری از بین می‌ رود و به همین علت چندان جدی گرفته نمی ‌شود. در صورت عدم کنترل دیابت بارداری ممکن است به نوزاد و یا مادر آسیب وارد شود. به عنوان نمونه مادران مبتلا به دیابت بارداری ممکن است نوزادان بیش از اندازه چاق به دنیا آورند. این کودکان عموماً در بزرگسالی در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع دو قرار می‌ گیرند.

درمان دیابت بارداری با استفاده از برنامه غذایی خاص، فعالیت بدنی و همچنین تست روزانه قند خون و گاها تزریق انسولین صورت می ‌پذیرد. انتخاب مواد غذایی سالم، کم کالری، انجام پیوسته فعالیت های بدنی و ورزش در جلوگیری از انواع دیابت تاثیر به ‌سزایی دارد.

دیابت عصبی از انواع دیابت

دیابت عصبی یا قند خون عصبی برای افراد سالمی اتفاق می‌ افتد که تحت تاثیر فشارهای عصبی قند خون‌ آن ها افزایش یافته و با بهبود شرایط مجددا به حالت طبیعی باز می‌ گردد. مبتلایان به این بیماری مکررا با افزایش و کاهش قند خون مواجه می‌ شوند.

در این افراد، هنگام بروز تنش‌ های عصبی هورمون های استرس وارد خون می شوند، این هورمون ها از یک طرف قند خون را از ذخایر بدن آزاد کرده و از طرف دیگر از ترشح انسولین جلوگیری می‌ کنند.

در مبتلایان به دیابت عصبی باید راهکارهای عادی در مورد دیابت از جمله انتخاب رژیم غذایی مناسب و سبک زندگی سالم پیگیری شود چرا که فشارها و استرس ‌های عصبی پیوسته در زندگی روزمره وجود دارند.

پیشگیری از دیابت

 

دیابت یک بیماری مزمن است که میلیون ها نفر در سراسر جهان به آن مبتلا هستند.اما دیابت هم مانند بسیاری از بیماری ها قابل پیشگیری است. در ادامه به تعدادی از روش های پیشگیری از دیابت اشاره می کنیم.

• از مصرف شکر و کربوهیدرات های تصفیه شده اجتناب کنید.
• داشتن فعالیت های بدنی منظم می تواند به جلوگیری از دیابت کمک کند.
• آب آشامیدنی را جایگزین سایر نوشیدنی ها کنید.
• مصرف مواد غذایی حاوی فیبر زیاد، خطر ابتلا به دیابت را کاهش می دهد.
• بهتر است مصرف غذاهای فرآوری شده را به حداقل برسانید.
• مصرف ویتامین D برای کنترل قند خون اهمیت بالایی دارد.
• در صورت داشتن اضافه وزن، حتما وزن خود را کم کنید. به صورت کلی افرادی که به دیابت مبتلا هستند، اضافه وزن نیز دارند.
• نوشیدن چای و قهوه به کاهش سطح قند خون کمک کرده و خطر ابتلا به دیابت را کاهش می دهد.

ژنتیک و انواع دیابت

به‌طورکلی علت ابتلا به بیماری دیابت همچنان نامشخص است اما عوامل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی در ابتلا به انواع دیابت تأثیرگذارند. به‌عنوان نمونه در صورت ابتلا والدین به دیابت نوع یک ، نوزادان نیز ممکن است به دیابت نوع یک مبتلا شوند. در خصوص دیابت نوع دو نیز علاوه بر چاقی و اضافه وزن تاریخچه خانوادگی نیز تاثیرگذار است.

 

نوشته شده توسط : وحید